اسید سیتریک چه کاربردی دارد

اسید سیتریک یکی از رایج ترین افزودنی های غذایی است و معمولا در پاک کننده ها و لوازم آرایشی نیز یافت می شود. این اسید آلی به طور طبیعی در سبزیجات و میوه ها وجود دارد و بیشترین غلظت آن در مرکبات است. تا اوایل قرن بیستم، تولید اسید سیتریک  برای کاربردهای تجاری شامل استخراج از مرکبات مانند لیمو بود. هنگامی که کشف شد که اسید سیتریک را می توان ارزان تر از طریق تخمیر به دست آورد، این روش تولید استاندارد شد که به نوع صنعتی در بازار رایج است و کاربردهای متنوعی در صنایع دارد.

اسید سیتریک چیست

اسید سیتریک، یک ترکیب آلی کریستالی بی رنگ متعلق به خانواده اسیدهای کربوکسیلیک است که تقریباً در همه گیاهان و در بسیاری از بافت ها و مایعات حیوانی وجود دارد. این یکی از مجموعه‌ای از ترکیبات است که در اکسیداسیون فیزیولوژیکی چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها به دی‌اکسید کربن و آب نقش دارند . این ماده برای اولین بار توسط شیمیدان سوئدی کارل ویلهلم شیله از آب لیمو جدا شد و از تخمیر قند نیشکر یا ملاس در حضور قارچی به نام Aspergillus niger ساخته شد. در شیرینی‌ها و نوشابه‌ها (به عنوان طعم‌ دهنده)، در ترکیبات تمیزکننده فلزات، و در بهبود پایداری غذاها و سایر مواد آلی (با سرکوب اثر مضر نمک‌های فلزی محلول) استفاده می‌شود.

اسید سیتریک چه کاربردی دارد

این محصول می تواند به جذب مواد مغذی کمک کند و مکمل های معدنی مختلف از اسید سیتریک برای این منظور استفاده می کنند .هنگامی که به صورت تجاری تولید می شود معمولاً به عنوان نگهدارنده در طیف گسترده ای از غذاها استفاده می شود. همچنین به عنوان طعم دهنده در نوشابه ها به دلیل طعم مرکباتی که دارد و همچنین در آب نبات های مختلف استفاده می شود. و به عنوان ماده امولسیون کننده در بستنی استفاده می شود. اسید سیتریک با افزایش سطح pH برای پیشگیری از بوتولیسم در کنسروها مفید است و در تولید پنیر، آبجو و شراب نیز مفید است.

این اسید با تجزیه مقادیر کمی از فلز موجود در آب سخت به عنوان یک نرم کننده آب به خوبی عمل می کند و به عنوان یک ماده در پاک کننده های مختلف خانگی برای کمک به تمیز کردن لکه های آب سخت یافت می شود. به عنوان یک ضد عفونی کننده، در برابر بسیاری از انواع ویروس ها و باکتری ها موثر است و جایگزین ایمن تری برای محصولات تمیز کننده خشن مانند سفید کننده ارائه می دهد. محصولات آرایشی اغلب از اسید سیتریک برای کمک به تعادل سطح pH استفاده می کنند. شامپوها، شستشوی بدن و صابون دست احتمالاً از اسید سیتریک برای این منظور استفاده می کنند، در حالی که به عنوان یک ماده فعال در محصولات مراقبت از پوست آلفا هیدروکسی اسید نیز عمل می کند. به عنوان یک نگهدارنده، اسید سیتریک احتمالاً در طیف گسترده ای از کاربردهای آرایشی استفاده می شود.

اسید سیتریک صنعتی

اسید سیتریک موجود در غذاهای بسته بندی شده و مکمل های غذایی ساخته دست بشر است – این شکل طبیعی موجود در مرکبات نیست. این به این دلیل است که تهیه این ماده از منابع طبیعی بسیار گران است و نمی تواند تقاضای جهانی را برآورده کند. تقریباً 70 درصد اسید سیتریک تولید شده توسط صنایع غذایی و نوشیدنی به عنوان افزودنی و طعم دهنده مواد غذایی در غذاهای فرآوری شده استفاده می شود. اسید سیتریک همچنین هنگام کنسرو کردن میوه ها برای جلوگیری از یک بیماری جدی به نام بوتولیسم استفاده می شود.

تقریباً 20 درصد اسید سیتریک تولیدی در مکمل های غذایی و دارویی به عنوان تثبیت کننده و نگهدارنده استفاده می شود. برخی از مکمل های معدنی مانند کلسیم و منیزیم حاوی اسید سیتریک به شکل سیترات برای بهبود جذب هستند. 10 درصد باقیمانده اسید سیتریک تولیدی به محصولات زیبایی و پاک کننده اختصاص می یابد.

فرمول اسید سیتریک

اسید سیتریک همچنین اسید تری بازیک نامیده می شود و به دو شکل وجود دارد، یعنی اسید سیتریک بی آب و اسید سیتریک مونوهیدرات. اما نام شیمیایی و ساختار اسید سیتریک در هر دو شکل یکسان است. فرمول شیمیایی اسید سیتریک C₆H8O7 است. می توان آن را به عنوان یک اسید تری کربوکسیلیک توصیف کرد. نام IUPAC آن 2-hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic acid است. اسید سیتریک به نام اسید تری بازیک نیز شناخته می شود.

اسید سیتریک در زنبورداری

استفاده از اسیدهای آلی برای مبارزه با واروآ تقریباً از همان ابتدای شروع این مشکل در اروپا شناخته شده است. مکانیسم اثر اسیدهای فرار (اسید فرمیک، تصعید اسید اگزالیک) بر روی کنه ها به خوبی شناخته شده است و به گرد و غبار کاهش می یابد که به اندام های تنفسی آسیب می رساند، به داخل آن نفوذ می کند و باعث اختلالات کشنده در فرآیندهای متابولیک می شود. اسیدهای مایع (اگزالیک، لاکتیک، سیتریک) که در قالب سمپاشی زنبورها استفاده می‌شوند، به همین ترتیب عمل می‌کنند و به قسمت‌های دهان، آنتن‌ها، پاها آسیب می‌رسانند و در نتیجه باعث مرگ کنه‌ها می‌شوند.

اما چطور می شود از اسیدی چون سیتریک در بخش زنبورداری بهره برد؟ پاسخ نسبتاً ساده است، مخلوط اسید و شربت به تدریج توسط زنبورها از طریق رفتار اجتماعی آنها در کل کلنی پخش می شود و به شکل ریز قطرات برای هر زنبور در خانواده می آید. این یک فرآیند طولانی است و در زمستان توزیع مخلوط در یک کلنی می تواند تا دو هفته ادامه یابد. به همین دلیل است که ما تأثیر افزایش مرگ و میر واروآ را در مدت زمان طولانی مشاهده می کنیم.

به عنوان یک دستور کلی ) اسید سیتریک (آب لیمو یا طبیعی) + شربت شکر می تواند موثر باشد در واقع  درصد کمی (10-20٪) از واروآ به عنوان اثر مستقیم اسید سیتریک (که بسیار ضعیف تر از اسید اگزالیک است) ریزش می کند، در حالی که اکثریت قریب به اتفاق در نتیجه خود تمیز کردن زنبورها کاهش می یابد. این اثر محصول بسیار ایمن بوده و در عین حال از اسیب دیدن زنبورها جلوگیری می کند. سیتریک  به عنوان اسید بسیار ضعیف، باعث مرگ واروآ نمی شود. استفاده در غلظت 10 درصد بافر ضعیفی در برابر مصرف شربت توسط زنبورها می باشد.

این ماده یعنی اسید سیتریک (موجود در آب لیمو) به نظر می رسد بی خطرترین برای زنبورها باشد در حالی که درمان بسیار مؤثری را ارائه می دهد. اسید اگزالیک، اگرچه سریعتر و کارآمدتر عمل می کند، نسبت به سلامت زنبورها بی تفاوت نیست. قانون این است که (در یک زنبور زمستانی) فقط یک بار می توانید از آن استفاده کنید. اما خوشبختانه سیتریک اسید این دست از خطرات و محدودیت ها را به همراه ندارد.

آزمایش‌های گسترده در طی سالها  نشان داده است که استفاده مکرر اسید سیتریک در غلظت‌های تا 5 درصد روی زنبور زمستانی بی‌ضرر است. اما باید برای استفاده صحیح و بهینه حتما از مشورت افراد خبره در زنبورداری استفاده کنید.. هر استفاده زمستانی از (هر چیزی) در شربت شکر اثر محرکی دارد. برای حدود دو هفته فعالیت زنبورها افزایش می‌یابد، از جمله افزایش دما حدوداً 2، که هزینه مصرف کلنی حدود 1.5 کیلوگرم غذای اضافی را به همراه دارد. روده زنبورها بیش از حد بار می شود که در اواخر بهار ممکن است مشکلات شناخته شده ای ایجاد کند. زمان بهینه برای استفاده اواخر پاییز، درست قبل از یک دوره پیش بینی شده چند روز گرمتر است تا امکان تخلیه روده توسط زنبورهای زمستان گذران فراهم شود. اما همچنان بهتر است برای دریافت مشاوره و تهیه نوع مناسب این محصول برای کندوی خود با ما تماس بگیرید و از قیمت روز محصول نیز آگاه شوید.

فواید اسید سیتریک

اسید سیتریک فواید متعددی برای سلامتی دارد، چه در شکل طبیعی و چه به صورت تولیدی که در لیست زیر اورده شده است:

سلامت پوست را ارتقا می دهد

شما می توانید اسید سیتریک را در محصولات مراقبت از پوست مانند شستشوی صورت و صابون بدن پیدا کنید – و نه فقط به این دلیل که یک ماده نگهدارنده است. اسید سیتریک نوعی آلفا هیدروکسی اسید (AHA) است که می تواند به مقابله با التهاب و علائم پیری کمک کند. این کار را با لایه برداری سلول های مرده پوست انجام می دهد، که نسل جدیدی از سلول های پوست را تقویت می کند و به نوبه خود، خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود می بخشد.

جذب مواد مغذی را افزایش می دهد

اسید سیتریک به بسیاری از مکمل های معدنی اضافه می شود تا آنها را حفظ کند، PH را متعادل کند و همچنین جذب آنها را افزایش دهد. چند نمونه عبارتند از سیترات منیزیم، سیترات کلسیم و سیترات پتاسیم.

ممکن است از سنگ کلیه جلوگیری کند

اسید سیتریک ممکن است به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کند. در افرادی که سطح سیترات ادرار پایینی دارند، افزایش سطح سیترات ادرار می تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کند. این را می توان با خوردن میوه های غنی از اسید سیتریک و اگزالات کم – مانند لیمو و لیموترش – و با مصرف نمک های قلیایی سیترات مانند سیترات پتاسیم به دست آورد. سیترات با کلسیم در ادرار شما متصل می شود تا از اشباع بیش از حد ادرار جلوگیری کند. همچنین می تواند کریستال های اگزالات کلسیم را برای جلوگیری از رشد آنها و تبدیل شدن به سنگ های دردناک کلیه متصل کند.

به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند

شکل طبیعی اسید سیتریک یک آنتی اکسیدان شناخته شده است. آنتی اکسیدان ها مهم هستند زیرا به کاهش آسیب اکسیداتیو به سلول ها کمک می کنند، که با سرطان، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های عصبی و موارد دیگر مرتبط است.

اسید سیتریک خوراکی

اسید سیتریک طبیعی از انواع اسید آلی ضعیف است که در اقسام میوه های شناخته شده یافت می شود. نوع مصنوعی از قارچی به نام Aspergillus niger (کپک سیاه) ساخته شده است. از آنجایی که اسید سیتریک دارای طعم ترش یا اسیدی است، اغلب در افزودنی های غذایی و به عنوان یک عامل طعم دهنده در غذاهای بسته بندی شده و فرآوری شده مانند نوشابه ها و آب نبات ها استفاده می شود. قیمت مناسب انواع صنعتی ان که امروزه تهیه و تولید می شود باعث شده تا بازار فروش بسیار سود دهی داشته باشد. علاوه بر آن این ماده در صنایع پرورش زنبورعسل نیز کارایی دارد که قبل تر به ان پرداخته شد.

مضرات اسید سیتریک

مرکبات حاوی طیفی از اسید های طبیعی هستند و سیتریک موجود در ان ها به طور کلی بی خطر شناخته می شوند. با این حال، نوعی از این ماده که در صنعت ساخته شده که به غذاها، مکمل ها، داروها و محصولات پاک کننده اضافه می شود، یک نسخه مصنوعی به نام MCA است. همانطور که در بالا ذکر شد، از قالبی به نام Aspergillus niger ساخته شده است. در تعداد کمی از افراد، باقیمانده‌های کپک از فرآیند تولید می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک و واکنش‌های التهابی قابل توجه با علائمی مانند دردهای عضلانی، درد مفاصل و مشکلات گوارشی شوند.

اسید سیتریک به طور طبیعی در مرکبات و برخی میوه های دیگر مانند انواع توت ها وجود دارد. همچنین می توانید اشکال تولید شده اسید سیتریک را در چندین محصول غذایی، دارویی، مراقبت شخصی و پاک کننده بیابید. اسید سیتریک یک افزودنی محبوب است زیرا به عنوان یک نگهدارنده بی خطر عمل می کند، اسیدی بودن را اضافه می کند، PH را تغییر می دهد و جذب مواد معدنی را افزایش می دهد. اکثر مردم می توانند بدون نگرانی مقادیر منظم اسید سیتریک را مصرف کرده و استفاده کنند، اما افراد مبتلا به آلرژی به کپک ممکن است به ترکیبات موجود در نسخه های مصنوعی اسید سیتریک حساسیت داشته باشند.

سایر خطرات مرتبط با انواع تولید شده این ماده این است که در مقادیر زیاد می تواند به مینای دندان آسیب برساند. به همین دلیل است که پس از خوردن غذاهای غنی از این اسید باید دهان خود را با آب بشویید. در نهایت، اگر از محصولات مراقبت از پوست حاوی اسید سیتریک استفاده می کنید، باید بدانید که در درصد های خالص می تواند باعث تحریک پوست شده و پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کند. اگر پوست حساسی دارید، بهتر است از محصولات حاوی اسید سیتریک خودداری کنید. اسید سیتریک به خودی خود یک آنتی اکسیدان نیست، اما این خاصیت را در بسیاری از مواد غذایی تقویت می کند. از طرق مختلف بسیار مفید است. اما استفاده بیش از حد از آن عوارض جانبی نیز دارد. بنابراین، بهتر است اقدامات احتیاطی انجام شود.

شاید برایتان مفید باشد : لوازم تولید ژل رویال–مکمل تقویتی زنبور